Thời cơ, thách thức đan xen

Từ đầu năm đến nay, tình hình thế giới có nhiều diễn biến mới hết sức phức tạp, khó lường. Căng thẳng thương mại gia tăng, chính sách bảo hộ từ các nền kinh tế lớn. Trong bối cảnh đó, tăng trưởng GDP quý I/2025 của Việt Nam ước đạt 6,93%, cao nhất so với cùng kỳ giai đoạn 2020 – 2025. Trong 4 tháng đầu năm, kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, lạm phát được kiểm soát tốt, các cân đối lớn được bảo đảm.

Nổi bật là sản xuất công nghiệp tăng 1,4% so tháng 3; tính chung 4 tháng đầu năm 2025 tăng 8,4%. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng gần 10%. Thu hút gần 7,7 triệu lượt khách quốc tế, cao nhất từ trước đến nay. Tỷ giá ổn định; mặt bằng lãi suất cho vay tiếp tục giảm, tăng trưởng tín dụng tích cực. Chỉ số giá tiêu dùng bình quân ở mức 3,2%, tạo dư địa cho điều hành linh hoạt, hiệu quả chính sách vĩ mô. Cùng với đó, thu hút đầu tư nước ngoài trong tháng 4 cũng tiếp tục tăng; tổng vốn FDI đăng ký 4 tháng qua đạt trên 13,8 tỷ USD, tăng 40%; vốn FDI thực hiện đạt trên 6,7 tỷ USD, cao nhất cùng kỳ giai đoạn 2020 – 2025 cho thấy Việt Nam tiếp tục là điểm đến hấp dẫn đối với các nhà đầu tư quốc tế

Dự báo nền kinh tế sẽ phải tiếp tục đối mặt với nhiều thách thức lớn. Bối cảnh kinh tế, chính trị thế giới vẫn đang tạo nhiều áp lực. Sự gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu do các yếu tố như xung đột địa chính trị, đại dịch và biến đổi khí hậu vẫn tiếp tục gây ra những thách thức, lạm phát, chi phí vận chuyển tăng, đầu tư quốc tế suy giảm. Khó khăn, thách thức trong nước như: mục tiêu tăng trưởng, hoạt động đầu tư, kinh doanh… gặp nhiều thách thức; sức ép chỉ đạo điều hành kinh tế vĩ mô còn lớn, nhất là về lãi suất, tỷ giá, kiểm soát lạm phát…

TS Trần Thị Hồng Minh – Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách và Chiến lược phân tích, Việt Nam có thể đối mặt với một số vấn đề, thách thức đối với tăng trưởng kinh tế trong năm 2025. Vấn đề thứ nhất là tăng trưởng kinh tế thế giới có thể phục hồi chậm, thậm chí suy giảm trong năm 2025. Các tổ chức quốc tế đều khá thận trọng khi dự báo triển vọng kinh tế thế giới năm 2025. Vấn đề thứ hai là sự phát triển nhanh chưa từng có tiền lệ của các công nghệ mới. Bên cạnh cơ hội to lớn, điều này cũng đặt ra những thách thức không nhỏ nếu Việt Nam không sớm hiện thực hóa một cách tiếp cận phù hợp.

Bên cạnh thách thức, cũng đan xen những cơ hội. Việt Nam tăng trưởng ổn định trong những tháng đầu năm. Cơ hội thứ nhất là xu hướng phát triển của khoa học công nghệ (KHCN) có thể giúp Việt Nam thúc đẩy quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng gia tăng các ngành, hoạt động, sản phẩm có hàm lượng giá trị gia tăng, KHCN cao hơn.

Khảo sát của Công ty kiểm toán PwC năm 2024 cho thấy, những ngành có mức độ thâm nhập trí tuệ nhân tạo (AI) cao nhất có thể tăng năng suất lao động tới 4,8 lần. Ở một số thị trường, những việc làm đòi hỏi các kỹ năng AI đặc thù có thể trả mức lương cao hơn tới 25%.

Cơ hội thứ hai là Việt Nam sẽ tiếp tục thu hút tốt FDI. Khảo sát của Công ty tư vấn quản lý Bain & Company của Mỹ cho thấy, các nhà đầu tư đánh giá hoạt động đầu tư vào Việt Nam có thể tăng 83% trong giai đoạn 2025-2030.

Với mạng lưới FTA kết nối tới hơn 60 thị trường khác nhau và đang đàm phán một số FTA khác, Việt Nam có mức độ hấp dẫn với nhiều nhà đầu tư nước ngoài. Việc thu hút FDI sẽ giúp mở rộng không gian cho tăng trưởng kinh tế. Theo ước lượng kinh tế của ThS Nguyễn Anh Dương (Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế T.Ư), khi vốn FDI thực hiện tăng 1% thì năng lực xuất khẩu của Việt Nam sẽ tăng 0,1% trong ngắn hạn và 0,88% trong dài hạn.

Việc quyết liệt thực hiện tinh gọn bộ máy (nếu đi kèm với các giải pháp giúp người lao động rời khỏi khu vực công nhanh chóng bắt nhịp ở khu vực kinh tế tư nhân hoặc khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài) sẽ giúp cải thiện đáng kể năng suất lao động ở khu vực công, đồng thời tạo thuận lợi hơn cho cải cách thủ tục hành chính. Những tác động lan tỏa tích cực này có thể sẽ giúp cải thiện năng suất lao động ở các khu vực còn lại của nền kinh tế…

Theo dự báo của Ngân hàng Thế giới (WB), kinh tế Việt Nam có thể đạt mức tăng trưởng trong năm 2025, cao hơn mức dự báo tăng trưởng của WB với hầu hết các nước khác trong khu vực. Một số tổ chức khác cũng dự đoán kinh tế Việt Nam đạt mức tăng trưởng khá cao trong năm 2025, như: Oxford Economics dự báo 6,5%, IMF dự báo 6,1%, ADB dự báo 6,6%, Ngân hàng UOB dự báo 7%…

Tái cơ cấu nền kinh tế, đẩy mạnh đầu tư công

Trong khi nhiều nền kinh tế trên thế giới đang hạ chỉ tiêu tăng trưởng do tác động của chiến tranh thương mại và chủ nghĩa bảo hộ, Việt Nam giữ vững mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên trong năm 2025. Đây là một quyết định đòi hỏi những giải pháp đặc biệt và hành động quyết liệt.

Để đạt mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên, quy mô nền kinh tế đạt trên 500 tỷ USD (dự kiến đứng thứ 30 trên thế giới, tăng 2 bậc), GDP bình quân đầu người năm 2025 đạt trên 5.000 USD, đòi hỏi phải nỗ lực, cố gắng rất lớn.

Có thể nói tình hình khó khăn, thách thức và thời cơ, thuận lợi đan xen. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội, động lực để cơ cấu lại nền kinh tế, tập trung cơ cấu lại thị trường, sản xuất và xuất khẩu, thu hút FDI chất lượng cao.

Chính phủ đang chỉ đạo quyết liệt làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống gồm: đầu tư, xuất khẩu, tiêu dùng với các giải pháp đột phá. Cùng với đó, thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới như: khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ… Đẩy mạnh cơ cấu lại nền kinh tế, xác lập mô hình tăng trưởng mới, lấy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm động lực chính. Triển khai hiệu quả các phương án chuyển giao bắt buộc ngân hàng yếu kém đã được phê duyệt

Nguồn: Báo Kinh tế Đô thị