1. Lý do thay đổi quy định về thành lập hội

Nghị định 126/2024/NĐ-CP đã được ban hành với mục tiêu quy định rõ ràng về việc thành lập, tổ chức, hoạt động và quản lý nhà nước đối với các hội tại Việt Nam. Đây là một bước tiến quan trọng nhằm tạo ra một khung pháp lý chặt chẽ và minh bạch cho các tổ chức tự nguyện.

Theo nghị định, hội được định nghĩa là tổ chức tự nguyện của các công dân và tổ chức Việt Nam có chung lĩnh vực, ngành nghề hoặc sở thích, với mục đích tập hợp và đoàn kết hội viên. Các hội này hoạt động thường xuyên, không vì mục tiêu lợi nhuận, mà chủ yếu nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của hội và hội viên, cũng như của cộng đồng. Nghị định cũng quy định rõ thủ tục và điều kiện thành lập hội, nhằm đảm bảo tính hợp pháp và hiệu quả trong hoạt động của các tổ chức này. Điều này không chỉ giúp các hội hoạt động một cách bài bản, mà còn thúc đẩy sự hỗ trợ lẫn nhau giữa các hội viên, góp phần vào sự nghiệp phát triển kinh tế – xã hội của đất nước và xây dựng, bảo vệ Tổ quốc. Thông qua những quy định này, Nghị định 126/2024/NĐ-CP không chỉ khẳng định vai trò của các hội trong xã hội mà còn tạo điều kiện thuận lợi để các tổ chức này phát triển bền vững.

Việc thay đổi quy định về thành lập hội là cần thiết trong bối cảnh hiện nay, khi mà xã hội đang phát triển nhanh chóng và có những biến chuyển mạnh mẽ. Đầu tiên, nhu cầu cập nhật các quy định này xuất phát từ thực tế là các hoạt động của hội, tổ chức xã hội ngày càng đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối cộng đồng, thúc đẩy sự tham gia của người dân vào các hoạt động xã hội. Tuy nhiên, những quy định hiện hành đã bộc lộ một số bất cập, không còn phù hợp với thực tiễn và nhu cầu của xã hội, dẫn đến sự khó khăn trong việc thành lập và hoạt động của các hội.

Mục tiêu của việc thay đổi quy định nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc thành lập hội, giúp người dân dễ dàng hơn trong việc tổ chức và tham gia các hoạt động mang tính xã hội, đồng thời khuyến khích sự sáng tạo, đóng góp tích cực vào sự phát triển chung của cộng đồng. Bên cạnh đó, việc tăng cường quản lý nhà nước đối với các hoạt động của hội cũng rất quan trọng, giúp đảm bảo tính minh bạch, trách nhiệm và bảo vệ quyền lợi của các thành viên trong hội. Qua đó, quy định mới sẽ không chỉ thúc đẩy sự phát triển của các tổ chức xã hội mà còn góp phần xây dựng một môi trường hoạt động lành mạnh, góp phần phát triển bền vững cho xã hội.

2. 07 điều kiện cần đáp ứng để thành lập hội từ 26/11/2024

Theo Điều 10 Nghị định 126/2024/NĐ-CP, việc thành lập hội tại Việt Nam cần phải đáp ứng bảy điều kiện cụ thể để đảm bảo tính hợp pháp và hiệu quả trong hoạt động. Trước hết, tên gọi của hội phải được viết bằng tiếng Việt hoặc phiên âm theo tiếng Việt. Nếu không thể phiên âm, tên hội có thể được sử dụng bằng tiếng nước ngoài, nhưng phải phù hợp với tôn chỉ, mục đích và lĩnh vực hoạt động chính của hội. Đặc biệt, tên hội không được trùng lặp hoặc gây nhầm lẫn với các hội đã được thành lập hợp pháp trước đó, đồng thời không vi phạm các quy định về đạo đức xã hội và thuần phong mỹ tục.

Thứ hai, lĩnh vực hoạt động chính của hội không được trùng lặp với hội đã thành lập hợp pháp trong cùng phạm vi hoạt động. Hội cũng cần có tôn chỉ, mục đích và lĩnh vực hoạt động phù hợp với quy định pháp luật. Ngoài ra, hội phải có điều lệ riêng, trừ một số trường hợp đặc biệt được quy định trong nghị định. Hội cần có trụ sở tại Việt Nam với địa chỉ cụ thể và rõ ràng để đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm.

Điều kiện tiếp theo yêu cầu hội phải có đủ số lượng tổ chức và công dân đăng ký tham gia thành lập. Cụ thể, hội hoạt động toàn quốc cần ít nhất 100 tổ chức hoặc công dân tại hai đơn vị hành chính cấp tỉnh trở lên. Đối với hội hoạt động trong tỉnh, yêu cầu là ít nhất 50 tổ chức hoặc công dân tại hai đơn vị cấp huyện. Tương tự, hội cấp huyện và xã cũng có các yêu cầu về số lượng thành viên tương ứng. Cuối cùng, hội cần có tài sản đủ để đảm bảo hoạt động của mình. Những điều kiện này không chỉ đảm bảo tính hợp pháp cho các hội mà còn thúc đẩy hoạt động hiệu quả, góp phần vào sự phát triển của cộng đồng và xã hội.

3. Thủ tục thành lập hội

Hồ sơ và thủ tục thành lập hội được quy định rõ ràng trong Nghị định 126/2024/NĐ-CP, nhằm đảm bảo tính minh bạch và hợp pháp trong quá trình này. Theo đó, hồ sơ đề nghị thành lập hội cần được lập thành một bộ đầy đủ, bao gồm nhiều tài liệu quan trọng. Trước hết, tổ chức hoặc cá nhân cần chuẩn bị đơn đề nghị thành lập hội theo mẫu quy định, cùng với dự thảo điều lệ cũng theo mẫu. Ngoài ra, quyết định công nhận ban vận động thành lập hội kèm theo danh sách các thành viên trong ban vận động cũng cần được đính kèm (bản chính).

Bên cạnh đó, danh sách và đơn đăng ký tham gia thành lập hội của các tổ chức và công dân cũng phải có mặt trong hồ sơ (bản gốc). Đặc biệt, trưởng ban vận động thành lập hội cần cung cấp sơ yếu lý lịch cá nhân theo mẫu và phiếu lý lịch tư pháp số 1 (bản chính), với thời hạn không quá 06 tháng tính đến ngày nộp hồ sơ. Ý kiến đồng ý của cơ quan có thẩm quyền đối với cán bộ, công chức, viên chức tham gia làm trưởng ban cũng là một phần quan trọng trong hồ sơ (bản chính).

Để chứng minh quyền sử dụng hợp pháp nơi dự kiến đặt trụ sở của hội, tổ chức cần cung cấp văn bản chứng minh theo quy định của pháp luật (bản chính hoặc bản sao có chứng thực). Bản kê khai tài sản thành lập hội (bản gốc) của ban vận động và bản cam kết đảm bảo kinh phí hoạt động trong nhiệm kỳ lần thứ nhất của hội (nếu được thành lập) cũng cần được bổ sung.

Sau khi nộp hồ sơ, trong thời hạn 60 ngày làm việc, cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ xem xét và quyết định cho phép thành lập hội. Nếu không đồng ý, cơ quan này phải gửi văn bản trả lời kèm theo lý do cụ thể. Những quy định này không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho việc thành lập hội mà còn giúp quản lý chặt chẽ các hoạt động của hội, đảm bảo tính hợp pháp và minh bạch.

4. Ý nghĩa và tác động của quy định mới

Quy định mới về thành lập, tổ chức và hoạt động của hội, được thể hiện trong Nghị định 126/2024/NĐ-CP, mang đến nhiều ý nghĩa và tác động tích cực cho xã hội. Trước hết, những quy định này tạo ra một môi trường thuận lợi cho sự phát triển của các tổ chức xã hội, khuyến khích sự tham gia của cộng đồng vào các hoạt động tự nguyện. Điều này không chỉ giúp các hội có cơ hội phát triển mà còn góp phần tạo dựng các mô hình tổ chức phong phú, phù hợp với nhu cầu của từng lĩnh vực, ngành nghề.

Bên cạnh đó, quy định mới cũng đảm bảo rằng các hội hoạt động đúng pháp luật, từ đó bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của hội viên. Khi các hội được thành lập và hoạt động trong khung pháp lý rõ ràng, các thành viên sẽ cảm thấy an tâm hơn khi tham gia, đồng thời có cơ sở vững chắc để yêu cầu bảo vệ quyền lợi của mình.

Tác động của quy định này cũng rất rõ ràng. Nó không chỉ tăng cường vai trò của các hội trong xã hội, mà còn tạo điều kiện để đa dạng hóa các hoạt động xã hội. Các hội có thể tổ chức nhiều chương trình, sự kiện và hoạt động khác nhau, từ đó đáp ứng được nhu cầu và mong muốn của cộng đồng. Qua đó, các hội không chỉ đóng góp vào việc phát triển kinh tế – xã hội mà còn góp phần xây dựng một xã hội văn minh, tiến bộ và bền vững hơn. Sự phát triển mạnh mẽ của các tổ chức xã hội cũng sẽ thúc đẩy sự gắn kết cộng đồng và nâng cao ý thức trách nhiệm của từng cá nhân trong việc tham gia xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.